Ermenistan Eski Cumhurbaşkanı Koçaryan: Türkiye'yi doğrudan savaşa sokmak için uğraştık, başaramadık,,

Ermenistan'ın ikinci Cumhurbaşkanı Robert Koçaryan, 'Ermenistan, müzakereleri tıkadı. Hatta Türkiye'yi doğrudan savaşa sokmak için uğraştı, başaramadı' açıklamasında bulundu.

Azerbaycan ordusu, işgal altındaki topraklarını kurtarmak için başlattığı operasyonda, Ermenistan ordusu karşısında 44 gün içinde tarihi bir zafer elde etmişti.

Karabağ’daki savaşın sona ermesiyle birlikte, Ermenistan tarafından itiraflar gelmeye devam ediyor. Son olarak Ermenistan'ın eski Cumhurbaşkanı Robert Koçaryan, Ermenistan Başbakanı Paşinyan’a yönelik eleştiriler yönelttiği açıklamalarında, Türkiye’nin kışkırtmalarla savaşa sokulmak istendiğini söyledi.

Koçaryan, Ermeni yöneticilerin savaşın başlaması için ‘tüm imkanları’ sunduğunu belirterek, "Ermenistan, müzakereleri tıkadı. Ermeniler, Türkiye'yi doğrudan savaşa sokmak için uğraştı, başaramadı. Yaptıklarıyla Azerbaycan'a uluslararası meşruiyet kazandırdılar" ifadelerini kullandı.

Operasyonun Ermeni ordusunun en büyük başarısızlığına dönüştüğünü söyleyen Koçaryan, "Paşinyan’a savaşı 4. gününde durdur tavsiyesi verildi. Paşinyan izin vermedi. O gün 500 ölümüz vardı bugün binlerce. 10 binden fazla yaralımız var" dedi.

AZERBAYCAN'IN ZAFERİNİN ARDINDAN BÖLGEDEKİ YENİ GERÇEKLİKLER
Azerbaycan'ın, işgal altındaki topraklarını kurtarmasıyla yaklaşık 30 yıldır belirsizliğin korunduğu Dağlık Karabağ ile çevresindeki bölgede yeni durum şekillendi.

Bölgenin yeni durumu, Azerbaycan ordusunun savaş meydanında elde ettiği zaferler ve Rusya'nın ara buluculuğunda 10 Kasım'da imzalanan bildiriyle belirlendi. Azerbaycan ordusunun 27 Eylül'de başlattığı operasyon başarılı olunca, Ermenistan yenilgiyi kabul edip, ateşkes bildirisini imzalayarak ordusunu bölgeden çekti.

44 gün süren operasyonlarda Azerbaycan Fuzuli, Cebrail, Zengilan, Gubadlı illeri ve Şuşa şehrini, Hocavend, Hocalı ve Ağdere illerinin ise bazı kısımlarını işgalden kurtardı, bildiri gereği Ermenistan güçleri, Ağdam, Kelbecer ve Laçın'dan çıktı.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in, "Düşmanı topraklarımızdan kovduk ve yeni bir gerçeklik yarattık. Herkes bu gerçekliği kabullenecek." diye nitelendirdiği yeni gerçeklik, yıllardır işgal altında olan toprakların artık Azerbaycan'ın kontrolünde olmasını ve göçmenlerin ata yurtlarına geri dönmesini içeriyor.

Yeni süreçte, gerekli güvenlik ve altyapı olanakları sağlandıktan sonra kurtarılan kentlere daha önce buralardan göçmek zorunda kalan Azerbaycanlılar geri dönecek.

AZERBAYCANLILAR İŞGALDEN ÖNCEKİ EVLERİNE DÖNECEK
Azerbaycan ordusunun operasyonuyla kurtarılan Fuzuli, Cebrail, Zengilan, Gubadlı ve Şuşa'da işgalden önce olduğu gibi yine Azerbaycanlılar yaşayacak. Bu 5 ilin alt ve üstyapıları onarıldıktan sonra yaklaşık 30 yıldır mecburi göçkün olarak yaşayan Azerbaycanlılar eski evlerine dönebilecek.

Ateşkes bildirisi gereği Ermeni silahlı güçlerinden ve buraya sonradan yasa dışı şekilde yerleştirilen Ermeni nüfustan arındırılan Ağdam, Kelbecer ve Laçın illerinde de Azerbaycanlılar yaşayacak. Azerbaycan kaynaklarına göre, yaklaşık bir milyon Azerbaycanlı işgal nedeniyle topraklarından uzakta yaşıyordu. İşgalin sonlanmasıyla bu nüfusun topraklarına geri dönmesi bekleniyor.

Ateşkes bildirisinde Dağlık Karabağ bölgesinde herhangi bir yönetim statüsü yer almıyor. Karabağ bölgesindeki Hankendi, Hocavend, Hocalı ve Ağdere'de, şu an orada yaşayan Ermenilerle, işgal nedeniyle mecburen göçmek zorunda kalan Azerbaycanlılar yaşayacak. Bu bölgede yaşayan Ermeniler Azerbaycan vatandaşı olacak. Cumhurbaşkanı Aliyev, buradaki Ermenilerin hayatlarının öncekinden daha iyi olacağını her fırsatta dile getiriyor.

Buralarda yaşayan Ermeni halkın güvenliğini şimdilik Rus unsurlar sağlayacak. Bölgede kurulacak Türk-Rus ortak merkezi de ateşkesin uygulanmasını denetleyecek.

YENİ KORİDORLAR İNŞA EDİLECEK
Dağlık Karabağ ile Ermenistan arasında tek yol olan ve "Laçın koridoru" diye isimlendirilen güzergah, 5 yıl boyunca bölgede geçici görevli Rus askerlerinin kontrolünde olacak. Laçın kent merkezi, derinliği 5 kilometre olarak belirlenen koridorun içinde kaldığı için burada da 3 yıl boyunca Rus unsurlar bulunacak. Bu yolun 3 yıl içinde kent merkezinin dışına çıkartılması planlanıyor. Cumhurbaşkanı Aliyev'in daha kısa sürede tamamlanacağını söylediği yolun kullanıma açılmasıyla Laçın kent merkezindeki Rus askerlerinin görevleri tamamlanmış olacak.

Ermenistan'tan Hankendi'ne giden yol, Azerbaycan'ın işgalden kurtardığı ve kontrolüne aldığı Şuşa merkezinden geçiyor. Ateşkes gereği bu yol da şehir dışına çıkartılacak. Hankendi'nde yaşayan Azerbaycan vatandaşı Ermeniler, yapılacak çevre yoluyla Ermenistan'a gidip gelebilecek. Gelecek dönemde giriş çıkışların kontrolü Azerbaycan tarafından yapılacak.

Ateşkes görüşmelerinde Cumhurbaşkanı Aliyev'in özellikle talep ettiği Nahçıvan ile Azerbaycan'ın batı illerini bağlayan koridor da bölgenin yeni gerçeklerinden birisi olacak. Eski Sovyetler Birliği döneminde, Nahçıvan ile Azerbaycan'ın ana kısmı, demir yolu ve kara yoluyla birbirine bağlanıyordu. İşgal döneminde kopan bu bağlantı yeniden sağlanacak. Bu koridorun güvenliğini 5 yıl süreyle Rus askerleri sağlayacak. Rus askerlerinin bölgedeki görev süresi, taraflar itiraz etmediği sürece devam edecek. İtiraz eden taraf, sürenin dolmasından 6 ay önce bunu bildirmek zorunda olacak.

Koridorun tamamlanmasıyla Türkiye ile Azerbaycan arasında kara bağlantısı da sağlanmış olacak. Cumhurbaşkanı Aliyev, İran, Rusya, Türkiye ile isterse Ermenistan'ın da bu koridora katılabileceğini söyledi.

Dağlık Karabağ ve etrafındaki illeri, yeniden yapılanma, rehabilitasyon ve barış içinde bir arada yaşamanın yeniden sağlanacağı bir dönem bekliyor.

 OYNAT 01:08

Fransa'dan Karabağ'a savaşmaya giden bir Ermeni savaşçı, Erivan Today kanalında, çatışmalarda yaşadıklarını anlattı.

Azerbaycan askerlerinin genelde gece ve sisli havalarda baskın düzenlediğini belirten Ermeni savaşçı, “Ne zaman geldiklerini bilmek için siperlerin önüne patates cipsi döktük. Onların gelişi, ölüm meleğinin gelişi gibiydi. 3-4 kişiyle geldiler, siperde 20-30 silahlı Ermeni askerini öldürdüler ve gelir gelmez ortadan kayboldular. Onları gece avlanan aç kurtlara benzettik” dedi.

"Kaçmasaydık ölecektik"

Ermenistan askerlerinin savaşmaktan kaçtığına yönelik eleştirilere tepki gösteren Ermeni savaşçı, "1500 kişilik ermeni askerin 5-6 kişinin karşısında kaçtığını söylüyorlar, bizi eleştiriyorlar. Evet kaçıyorduk, zira kaçmasaydık kesinlikle ölecektik" ifadelerini kullandı.

"Ermeniler savaşmak istemiyor"

Şuşa’da yaşanılan çatışmalardan da bahseden Ermeni savaşçı “Onları yolda bekledik ancak bir baktık ki aramızdalar. Korkunç bir savaştı. Karabağı kurtarmak için tekrar savaşacağımızı söylüyorlar. Bu çatışmaları gören asker veya subaylar Karabağ’da bir daha savaşmak istemiyor” şeklinde konuştu.

Ermenistan ordusunun yüzde 80'i yok oldu!

Ermenistan, yaklaşık 30 yıldır işgal ettiği toprakları terk etmemek için Azerbaycan ile girdiği savaşta, 4 bin 750'den fazla Ermeni asker ve subayını kaybederken, Ermenistan ordusunun savaşta uğradığı ağır hezimet hem mevcut hem de eski yöneticiler tarafından kabul ediliyor. Eski Başbakan Hrant Bagratyan'ın 'Ordumuzun yüzde 80'i yok oldu. Bozguna uğradık. Bu sır değil çünkü savaş alanında ne kadar silah, zırhlı araç ve topumuzun kaldığını Azerbaycanlılar da sayıyor. Artık ordu diye bir şey yok. Bu aslında yenilgi de değil, bu bir bozgun.' açıklaması, Ermenistan ordusunun yaşadığı hezimeti ortaya koyuyor.

Dağlık Karabağ ve çevresindeki illeri Ermenistan'ın işgalinden kurtarmak için 27 Eylül'de operasyon başlatan Azerbaycan ordusu, 44 gün süren savaşta hem topraklarını kurtardı hem de Ermenistan ordusuna büyük darbe vurdu. Azerbaycan ordusu, operasyonun ilk gününden itibaren hem karadan yaptığı atışlarla hem de hava unsurlarıyla Ermenistan ordusuna yoğun saldırılar düzenledi.

Savaştan sonra Ermenistan'ın üst rütbeli askerlerinin yaptığı açıklamalara bakıldığında, operasyonun ilk 4 gününde Ermenistan ordusunda dağılma eğilimi belirdiği, Azerbaycan ordusuyla baş edemeyeceklerinin anlaşıldığı ve bunun da Başbakan Nikol Paşinyan'a rapor edildiği ortaya çıktı.

İşgal dönemi boyunca, savunma hatlarını kalın beton duvarlarla kuran Ermenistan ordusuna en büyük zararı Azerbaycan'ın envanterinde yer alan Türk yapımı SİHA'lar ile kamikaze İHA'lar verdi. Azerbaycan Savunma Bakanlığı savaşın ilk gününden son gününe kadar Ermenistan'ın pahalı silahlarının hava unsurlarıyla imha edilmesine ilişkin görüntüleri paylaştı. Tüm dünya, Azerbaycan'ın modern bir savaş yürütmesini dakika dakika izledi.

Azerbaycan'ın topraklarını peş peşe işgalden kurtarmasıyla Erivan yönetiminin imzalamak zorunda kaldığı ateşkesle Ermenistan ordusunun kayıpları daha net anlaşıldı. Çatışmaların yaşandığı bölgelerde neredeyse adım başı Ermenistan ordusuna ait silahların demir yığını haline geldiği görüntülendi.

- SİHA'lar Ermeni ordusunun güvendiği silahları peş peşe imha etti

Son bilgilere göre, Azerbaycan ordusu, savaş süresince Ermenistan ordusuna ait 53 tanksavar, 4 Smerç, 97 Grad, 2 Uragan ve 1 TOS çok namlulu roketatar sistemlerini imha etti. Ermenistan'a ait 7 S-300 hava savunma sistemini imha eden Azerbaycan ordusu, 1 S-300 radarı ve 2 S-300 algılama istasyonunu da kullanılamaz hale getirdi.

Ermenistan ordusuna ait uçaksavar sistemleri de savaş boyunca Azerbaycan ordusunun başlıca hedefleri arasında yer aldı. Savaş süresince Ermenistan, 1 Oborona radar istasyonu, 5 TOR, 40 OSA, 4 KUB, 1 KRUG, 14 Zastava, 2 S-125 uçaksavar füze sisteminden yoksun bırakıldı.

22 insansız hava aracı, 2 Elbrus balistik füze sistemi, 1 Toçka-U balistik füze sistemi, 5 elektronik savaş aracı, 2 R-142 komuta karargah aracı, 2 Nebo-M radar istasyonu, 7 farklı radar istasyonu, 4 elektronik savaş aracı da imha edilenler arasında yer aldı.

28 Akasiya ve Gvozdika kundağı motorlu obüs imha edilirken, bunlardan 5'i çalışır durumda ele geçirildi. Azerbaycan ordusu 315 farklı kalibreli topu imha etti, 37'sini ise ele geçirdi.

63 havan topu imha edildi, 62'si ele geçirildi. Ermeni askerler, savaş sırasında 178 el bombası fırlatıcısı ile 1380 farklı tüfeği bırakarak kaçtı. 5 tam çalışır durumdaki Şilka uçaksavar sistemi de Azerbaycan askerlerinin eline geçti.

Ermenistan ordusuna ait 287 tankı imha eden, 79 tankı ise ele geçiren Azerbaycan ordusu karşı tarafı toplam 366 tanktan mahrum bıraktı. Azerbaycan ordusu ayrıca 69 zırhlı piyade aracını imha etti, 47'sini ise ele geçirdi. 252 askeri kamyon imha edildi, 270'si ele geçirildi. Savaşta, Ermenistan ordusunun 7 komuta noktası ve 11 mühimmat deposu da imha edildi.

Azerbaycan ordusu, çatışmalar boyunca havadaki üstünlüğünü korudu. Savaş süresince Ermenistan'a ait 5 Su-25 savaş uçağı düşürüldü.

- İmha edilen ve ele geçirilen silahların tutarı 4,8 milyar dolar

Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi (UNEC) araştırma görevlileri, 44 günlük savaşta Ermenistan ordusunun silah ve araç kayıplarının maddi boyutunu hesapladı. UNEC Ekonomik Araştırmalar Enstitüsünün araştırmasına göre, Ermenistan savaşta 4,8 milyar dolar değerindeki silahlarını kaybetti.

- Ermenistan'ın can kayıpları resmi rakamların üstünde

Ermenistan ordusunun silahlarını hızla kaybetmesi, askerinin psikolojisine de yansıdı. Zaman içinde çoğu Ermeni asker savaş istemediğini bildirdi, bölgeden çıkmaya çalıştı. Ordudaki can kayıplarının çok olması nedeniyle Erivan yönetimi, çeşitli kararlar alarak eli silah tutanları orduya çağırdı.

Ermenistan'ın siyasi makamları 2. Dağlık Karabağ savaşında 2 bin 500 civarında askerin öldüğünü açıklasa da gerçek kaybın bu rakamın çok üzerinde olduğu Ermenistan kamuoyunda da dile geriliyor.

Eski Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan'ın damadı, Ermenistan'ın eski Vatikan Büyükelçisi Mikayel Minasyan, savaşta 4 bin 750 Ermeni asker ve subayı kaybettiklerini, Savunma Bakanlığının bu konudaki raporunun Başbakan Paşinyan'a sunulduğunu açıkladı.

Fakat Ermenistan'ın asker kaybının Minasyan'ın açıkladığı rakamdan çok daha fazla olduğu vurgulanıyor. Sadece, Azerbaycan özel harekat unsurlarının Şuşa'yı işgalden kurtarmak için yüz yüze savaşa girmeleri nedeniyle şehrin çevresinden 600'den fazla Ermeni askerin cesedi Erivan yönetimine teslim edildi.

- "Ermenistan ordusunun yüzde 80'i yok oldu"

Ermenistan ordusunun savaşta uğradığı ağır hezimet hem mevcut hem de eski yöneticiler tarafından kabul ediliyor. Eski Başbakan Hrant Bagratyan'ın "Ordumuzun yüzde 80'i yok oldu. Bozguna uğradık. Bu sır değil çünkü savaş alanında ne kadar silah, zırhlı araç ve topumuzun kaldığını Azerbaycanlılar da sayıyor. Artık ordu diye bir şey yok. Bu aslında yenilgi de değil, bu bir bozgun." açıklaması, Ermenistan ordusunun yaşadığı hezimeti ortaya koyuyor.

Azerbaycan ordusunun 27 Eylül'de başlattığı operasyonda 5 kent merkezi, 4 kasaba ve 286 köyün kurtarılması üzerine Ermenistan yenilgiyi kabul etmek zorunda kalmıştı. Ermenistan imzaladığı ateşkes gereği işgal altındaki Ağdam, Laçın ve Kelbeceri boşaltmıştı.